Dlaczego dziecko nie chce spać? – 7 wskazówek

Nie ma nic bardziej frustrującego dla Ciebie i Twojego dziecka niż problemy z zaśnięciem. Kiedy maluch jest zmęczony, ale nadal nie umie zasnąć, może płakać godzinami. A Ty razem z nim…Dlaczego dziecko nie chce spać?

Dlaczego tak się dzieje może wydawać się niemożliwą do rozwiązania zagadką, szczególnie dla nowych rodziców. Przecież u zdrowego dorosłego człowieka wzorce snu są przewidywalne i spójne, dlaczego nie mają być takie u dziecka? Tymczasem model snu naszego dziecka może wydawać się zupełnie przypadkowy i nielogiczny. 

Prawda jest taka, że na to jak śpi Twoje dziecko ma wpływ co najmniej kilka rzeczy. Biologia to jedna z tych, których nie przeskoczysz, ale nad pozostałymi możesz zapanować, a poniżej dowiesz się jak.

Chcesz mieć wyspane dziecko i sama być wyspana? Skorzystaj z podpowiedzi jak złagodzić swoją frustrację, a dziecku zapewnić zdrowy, wspierający prawidłowy rozwój sen. 

Na początek dlaczego to takie ważne.

Dlaczego sen jest ważny dla dziecka?

Sen odgrywa niesamowitą rolę w rozwoju dziecka pod wieloma względami:

• regeneruje fizycznie,
• pomaga uczyć się i zapamiętywać rzeczy (a przecież wszystko jest nowe i niepojęte!),
• wzmacnia odporność,
• pomaga rosnąć.

Organizm dziecka produkuje hormon wzrostu właśnie w czasie snu. To dlatego dzieci często potrzebują więcej snu w okresach szybkiego wzrostu. W każdym wieku muszą się wyspać, aby mogły się bawić, uczyć i koncentrować. Jeśli dziecko nie chce spać, pozbawia się wykorzystania w pełni ważnej części życia.

Pewnie kiwasz głową mówiąc

“to jasne, ale jak sprawić, by moje dziecko dobrze zasypiało?”

Zobacz jakie praktyczne wskazówki mam dzisiaj dla Ciebie.

Zdrowy sen

to taki, który:

• jest w wystarczającej ilości,
• jest nieprzerwany,
• składa się z właściwej liczby drzemek odpowiednich do wieku,
• jest zsynchronizowany z naturalnym rytmem biologicznym dziecka (zegarem wewnętrznym lub rytmem dobowym).

Sen w różnym wieku

Twoje dziecko ma nieregularny harmonogram snu? Śpi po kilka godzin w dzień, kilka w nocy, budzi się, śpi w innych godzinach niż reszta domowników? No cóż, pewnie to Cię nie pocieszy, ale w pewnym wieku to zupełnie normalne. Wzorce snu zmieniają się, gdy dorastamy, dlatego niemowlęta, dzieci i młodzież potrzebują różnej ilości snu (gdy rosną, zaczynają mniej spać w ciągu dnia, a więcej w nocy).

Potrzeby snu i jego schematy są różne u różnych dzieci, więc traktuj poniższe informacje jako wskazówkę, nie twarde wytyczne:

Noworodki i niemowlęta mogą częściej budzić się i potrzebować pomocy w ponownym zaśnięciu.

Ale na tym etapie rozwoju to całkiem naturalne – przecież wielu rzeczy nie potrafią jeszcze robić samodzielnie. Ponad jedna trzecia rodziców dzieci w wieku 6-12 miesięcy twierdzi, że ich dzieci mają problemy ze snem. Najczęstszy problem zgłaszanym przez rodziców rocznych dzieci jest taki, że dziecko nie chce spać w nocy, a  dokładniej nie chce się kłaść spać (jest przecież tyle ciekawych rzeczy do robienia!). Czy można temu zaradzić?

Dlaczego moje dziecko nie chce spać?

Temperatura, głód, pełna pieluszka, brak właściwej rutyny lub umiejętności samodzielnego zasypiania, niesprzyjające warunki, niewygodne miejsce do snu – to najczęstsze powody problemów z zasypianiem i przesypianiem całej nocy. 

Jeśli wydaje Ci się to zbyt proste, pomyśl o swoim dziecku jak o obcokrajowcu, który na spadochronie został zrzucony do obcego państwa. Chociaż bardziej adekwatne porównanie byłoby z Ziemianinem rozbijającym się na Marsie…

Twoje dziecko musi się tak wiele rzeczy nauczyć, nawet tego jak zasypiać. A wszystko wokół jest nowe, nieznane i głośne. 

Niestety sama świadomość, że Twoje dziecko potrzebuje dobrego snu do rozwoju, nie oznacza, że go dostanie. Jeśli podejdziesz do tego w taki właśnie sposób, poniższe wskazówki wydadzą Ci się niezbędne.

Gdy dziecko nie chce spać – 7 wskazówek:

1. Stwórz wieczorną rutynę

Taki przewidywalny plan postępowania jest szczególnie ważny dla niemowląt, małych dzieci i przedszkolaków. Dzieci w ten sposób mają poczucie bezpieczeństwa, bo doskonale wiedzą co się za chwilę wydarzy. Jak to zrobić? Część wieczoru po kolacji podziel na stałe punkty programu:

1. lekką zabawę, 
2. kąpiel, 
3. mycie zębów, 
4. bajkę na dobranoc/kołysankę,
5. spanie.

Ważne, by te wszystkie czynności były uspokajające i relaksujące, by tworzyły idealną atmosferę przed snem. Bardzo szybko zauważysz, że Twoje dziecko będzie automatycznie robić się senne w trakcie realizacji poszczególnych punktów rutyny.

Jeśli masz starsze dziecko, możesz zapisać kolejne kroki harmonogramu: „Załóż piżamę, umyj zęby, posłuchaj bajki, przytul się, zgaś światło”, aby dokładnie wiedziało, co i kiedy się stanie. Twoje dziecko nie potrafi jeszcze czytać? Użyj obrazków lub zdjęć. Kiedy plan jest jasny (i konsekwentnie przestrzegany), dzieci są bardziej skłonne go przyswoić i rzadziej prosić o rzeczy, których w nim nie ma.

2. Zwróć uwagę na odpowiedni materac

To jeden z najważniejszych zakupów jaki trzeba dokonać przygotowując się na pojawienie się dziecka. Co jest tak ważnego w materacu i łóżku? I jaki to ma związek z tym, że dziecko nie chce spać?

Krótko mówiąc, przez większą część niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa Twoje dziecko spędza większość doby śpiąc.

Dobry materac sprawia, że sen jest zdrowszy. Liczy się też wygoda i wsparcie rozwijającego się ciała m.in. rozwijającego się kręgosłupa.

Ignorowanie odpowiedniego materaca może po pierwsze nie sprzyjać dobremu snu, po drugie bywa niebezpieczne. Materace dla niemowląt powinny być bardzo twarde – miękkie powierzchnie do spania mogą stwarzać ryzyko uduszenia i wystąpienia zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej.

Materac dla kilkulatka powinien być już średniotwardy, ale nadal ma bardzo ważne zadanie: wspierać rozwijające się ciało i zapobiegać m.in. wadom postawy. Nie spiesz się, wybierz wysokiej jakości materac, który będzie najlepszy dla Twojego dziecka.

A jeśli potrzebujesz materac dla dziecka z wadą postawy:

3. Stwórz środowisko sprzyjające zasypianiu

Miękkie prześcieradła, właściwe zaciemnienie pokoju i względna cisza pomogą dziecku odróżnić dzień od nocy, ułatwiając zasypianie. Takie zbudowanie atmosfery jest ważne, ponieważ przygotowuje grunt pod dobry sen, zmniejszając rozpraszanie uwagi. Zauważ, że kiedy sama jesteś spokojna, nie rozpraszasz się natrętnymi myślami, zasypiasz szybciej.

Wartościowy sen dziecka jest regulowany też ilością światła (lub jego brakiem) oraz temperaturą. Dlatego utrzymuj w pokoju właściwy poziom obu czynników. Nie otulaj dziecka zbyt mocno ani nie ustawiaj zbyt wysokiej temperatury.

Specjaliści od snu zalecają ubieranie dziecka do snu w oddychającą, najlepiej bawełnianą piżamę oraz utrzymywanie temperatury w sypialni od pomiędzy 18,3 a 21°C.

4. Ogranicz stres przed snem

Jednym z hormonów, który wpływa na sen jest kortyzol, zwany również hormonem stresu. Kiedy poziom kortyzolu w organizmie jest wysoki, Twoje dziecko nie będzie w stanie się wyłączyć i zasnąć (już wiesz dlaczego przed snem nie ogląda się strasznych filmów?).

Omijanie niepokojących treści to jedno, ale ważne jest też, abyś Ty sama zachowała spokój (tak, wiem, że to czasami bardzo trudne). Żadnych niepokojących rozmów, podniesionego głosu itp. 

 5. Pomóż dziecku poradzić sobie ze strachami

Duchy i inne przerażające stworzenia nie muszą się pokazywać, aby skutecznie opóźnić zasypianie u starszych dzieci. Jeśli zapewnienia, że nie ma się czego bać nie skutkują (a pewnie już się o tym przekonałaś), zmierzcie się wspólnie z tymi strachami.

Co można zrobić, gdy dziecko nie chce spać z powodu strachów? Spróbuj użyć specjalnej zabawki, która będzie „odstraszała” strachy w nocy lub spryskaj przed snem pokój „antypotworowym sprayem” (liczę na Twoją wyobraźnię, dziecko zresztą też!). Gwarantuję, że przy okazji zostaniesz domową superbohaterką.

A poza tym zaplanuj czas w ciągu dnia tak, aby rozwiać wszelkie obawy i uniknąć  poświęcania pory przeznaczonej na sen na rozmowy na temat tego, dlaczego dziecko nie chce spać.

Dzieci są bardzo mądre i szybko nauczą się, że mogą skutecznie przedłużyć wieczór, jeśli wykorzystają ten czas na dyskutowanie o potworach w szafie i zombie pod łóżkiem. 

6. Nie koncentruj całej uwagi na śnie

Być może Twoje dziecko nie chce spać, ponieważ ma problem z przełączeniem na tryb noc (przecież jest tyle rzeczy do opowiedzenia i przedyskutowania). Zamiast podkręcać ten niepokój nalegając “idź już spać!”, staraj się, by dziecko się zrelaksowało i utrzymywało spokój. Możesz spróbować nauczyć je techniki głębokiego oddychania – to świetny i prosty sposób na to aby uspokoić ciało i umysł.

Młodsze dziecko prawdopodobnie doceni delikatne głaskanie pleców. Zobaczysz, że to, co z pozoru wymaga Twojego większego zaangażowania, zaoszczędzi Ci więcej czasu. Dziecko spokojnie zaśnie, a Ty będziesz mogła zatopić się w lekturze lub wreszcie zrobić sobie manicure.

Sprawdź, co przygotowaliśmy specjalnie dla dzieci!

7. Spędźcie ten czas razem

Być może Twoje dziecko nie chce spać, bo tęskni za okazaniem mu większej uwagi. Praca na pełny etat, obowiązki domowe, mnóstwo rzeczy do załatwienia, wszystko to może budzić chęć dziecka do zwracania większej uwagi rodziców i pewien niedosyt czułości. Spędź kilka minut na zadaniu dziecku pytań na temat tego jak spędziło dzień (skupiając się na pozytywach). Powiedz mu kilka przyjemnych rzeczy na jego temat, które zauważyłaś. To nie wymaga przecież dużego wysiłku.

W przypadku niemowlaka poświęć 5-10 minut na przytulanie i nawiązanie kontaktu wzrokowego. Możesz też zaśpiewać (świetnie, jeśli jest to zawsze ta sama kołysanka) lub wypowiadać uspokajające słowa.

Uważaj na zaburzenia snu

Czasami nawet najlepiej ułożone plany i porady po prostu nie przynoszą pożądanych rezultatów (cześć, witaj w krainie rodzicielstwa!). Co jeśli Twoje dziecko ma problemy z zasypianiem, a Ty wyczerpałaś już wszystkie powyższe wskazówki (choć konsekwentnie ich przestrzegałaś)? Ma uporczywe koszmary, chrapie lub oddycha przez usta? Być może cierpi na zaburzenia snu.

Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące nawyków spania Twojego dziecka, porozmawiaj z pediatrą.

Sprawdź jak Twoje dziecko może lepiej spać.

Podsumowanie

Niektórym dzieciom trudno zasnąć, a innym trudno przespać całą noc. Jeśli obecny harmonogram snu dziecka nie wynika z jego potrzeb rozwojowych (pamiętaj, że w różnym wieku dzieci mają różne potrzeby snu), a dziecko nie chce spać, wprowadź kilka zmian, które powinny pomóc. 

Przeczytaj także Dobry sen – sekretny składnik kuracji

Zastosuj 7 złotych rad i patrz jak z dnia na dzień wysypia się nie tylko Twoje dziecko, ale wysypiasz się też Ty:

1. stwórz wieczorną rutynę,
2. dobierz właściwy materac,
3. stwórz odpowiednie warunki w sypialni dziecka,
4. ogranicz stres przed snem,
5. zwalcz strachy,
6. nie koncentruj się na zasypianiu za wszelką cenę,
7. spędź chwilę z dzieckiem.

Sen jest jednym z głównych czynników wpływających na zapewnienie dobrego zdrowia. Jednak problemy z zasypianiem, jak się okazuje, nie tylko dotyczą dorosłych. Dziecko może mieć problemy z nocnym odpoczynkiem, a kiedy nie może spać… Ty też nie śpisz.

Pora snu może stać się czasem prawdziwej walki. Są na szczęście sposoby na wyrównanie Waszych szans i Twoje zwycięstwo. Wprowadź 7 powyższych wskazówek i stosuj je konsekwentnie, aby dowiedzieć się, jak stoczyć tę bitwę… i wygrać!

Powodzenia,

Twój Jan Materac